การพนันควรเป็นเพียงกิจกรรมเพื่อความบันเทิงเท่านั้น ไม่ใช่ทางออกของปัญหาทางการเงินหรือวิธีรับมือกับความเครียด คู่มือนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจการเล่นพนันอย่างมีความรับผิดชอบ รู้ทันสัญญาณเตือน และรู้ว่าจะหาความช่วยเหลือได้จากที่ไหนถ้าการพนันเริ่มกลายเป็นปัญหา
1. รู้จักกับการพนันอย่างมีความรับผิดชอบ
การพนันอย่างมีความรับผิดชอบหมายความว่าคุณสามารถควบคุมตัวเองได้และมีสติรู้ตัวตลอดเวลาที่วางเดิมพันหรือเล่นเกมเสี่ยงโชค ซึ่งก็คือการมองว่าการพนันว่าเป็นแค่ความบันเทิงรูปแบบหนึ่งโดยอยู่ภายใต้งบประมาณและเวลาที่คุณตั้งเป้าไว้ ไม่ใช่แหล่งรายได้หรือวิธีแก้ปัญหาทางการเงิน
พื้นฐานของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบคือการเข้าใจว่ากิจกรรมการพนันทุกประเภทมีความเสี่ยงที่จะเสียเงินหรือทรัพย์สินอื่น ๆ อยู่เสมอ เกมเสี่ยงโชคต่าง ๆ ได้รับการออกแบบมาตามหลักการ "เจ้ามือได้เปรียบ" ซึ่งหมายความว่าในระยะยาว เจ้ามือหรือผู้ให้บริการจะได้กำไรเสมอ ส่วนผู้เล่นมีโอกาสที่จะขาดทุนมากกว่า การตระหนักถึงความเป็นจริงข้อนี้จึงสำคัญมาก หากคุณอยากจะรักษาสัมพันธ์ที่ดีและไม่เดือดร้อนจากกิจกรรมการพนัน
การพนันอย่างมีความรับผิดชอบเริ่มต้นจากการกำหนดขอบเขตให้ชัดเจนก่อนเริ่มเล่น นั่นหมายถึงการตัดสินใจล่วงหน้าว่าคุณจะใช้เงินเท่าไร ซึ่งจะต้องเป็นเงินที่สามารถเสียได้โดยไม่กระทบต่อค่าใช้จ่ายที่จำเป็นหรือเงินเก็บ และคุณจะใช้เวลาในการพนันนานแค่ไหน การกำหนดขอบเขตเหล่านี้ช่วยให้คุณมั่นใจว่าการพนันยังคงเป็นกิจกรรมที่สนุก และไม่รบกวนการทำงาน ความสัมพันธ์ หรือเรื่องสำคัญอื่น ๆ ในชีวิต
2. หลักสำคัญของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบ
วิธีที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการเล่นพนันอย่างปลอดภัยคือการกำหนดขอบเขตให้ชัดเจนและตระหนักรู้ในตนเองว่ากำลังทำอะไรอยู่เสมอ การรู้ว่าขอบเขตหรือขีดจำกัดของคุณคืออะไรนั้นต้องทำการประเมินสถานการณ์ทางการเงินของคุณเองอย่างตรงไปตรงมา รวมถึงสภาวะทางอารมณ์และจิตใจด้วย
จำไว้ว่าคุณควรเล่นพนันด้วยเงินที่สามารถเสียได้จริง ๆ โดยที่ไม่กระทบต่อค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวันอย่างค่าบ้าน ค่าน้ำค่าไฟ หรือค่าใช้จ่ายที่จำเป็นอื่น ๆ ตัวอย่างเช่น สมมติว่าคุณถูกรางวัลลอตเตอรี่จากสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล 40 ดอลลาร์ แล้วตัดสินใจเอาเงินส่วนนั้นไปเล่นคาสิโน กรณีนี้ถือว่ายอมรับได้ แต่หากเอาค่าเช่าบ้านรายเดือนหรือค่างวดรถไปเสี่ยง กรณีนี้ชัดเจนว่าเกินขอบเขตของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบไปแล้ว
ควรกำหนดขอบเขตก่อนเริ่มเล่นพร้อมยึดมั่นที่จะทำตามนั้นอย่างเคร่งครัดเสมอ หากคุณเริ่มสังเกตว่าตัวเองกำลังเกินขอบเขตที่วางแผนไว้ ให้ถือว่านั่นเป็นสัญญาณเตือนที่ร้ายแรง อย่ามองข้าม เพราะอาจหมายความว่าการพนันของคุณกำลังจะเปลี่ยนจากความบันเทิงไปสู่พฤติกรรมที่มีปัญหาหรือการติดพนัน
อีกข้อที่สำคัญคือ หลีกเลี่ยงการพนันเวลาที่มีอารมณ์รุนแรง ไม่ว่าจะดีใจหรือเสียใจก็ตาม เพราะสภาวะทางอารมณ์ที่รุนแรงนี้อาจทำให้สูญเสียความรอบคอบไป และนำไปสู่การตัดสินใจหุนหันพลันแล่นที่อาจมีผลเสียตามมา จำไว้ว่าไม่ควรใช้การพนันเป็นวิธีหนีความเครียด ปัญหา หรือความรู้สึกเชิงลบใด ๆ
นอกจากนี้ การเข้าใจกฎกติกาของเกมที่คุณเล่นและรู้ว่าอัตราต่อรองเป็นอย่างไร ก็เป็นส่วนสำคัญหนึ่งของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบ เพราะยิ่งมีความรู้และข้อมูลมากเท่าไร ก็จะช่วยสร้างความคาดหวังที่สมเหตุสมผล และเลี่ยงการตัดสินใจที่อิงจากเรื่องเล่าหรือความเชื่อผิด ๆ ซึ่งอาจนำไปสู่ความผิดหวังและผลลัพธ์ที่ไม่ต้องการได้
3. กลยุทธ์ลดความเสี่ยง
แม้ว่าคุณจะรู้สึกว่าสามารถควบคุมพฤติกรรมการพนันของตัวเองได้ดี การป้องกันเชิงรุกเพื่อลดความเสี่ยงไว้ล่วงหน้าก็ยังเป็นเรื่องสำคัญ เปรียบเหมือนการติดสัญญาณกันขโมยที่บ้าน ไม่ใช่เพราะคิดว่าจะโดนขโมยขึ้นบ้าน แต่มีไว้เพื่อป้องกันเผื่อมีอะไรไม่คาดคิดเกิดขึ้น
ผู้ให้บริการด้านการพนันที่อยู่ภายใต้การควบคุมหลายรายมักจะมีเครื่องมือช่วยตั้งขีดจำกัดต่าง ๆ ให้ใช้งาน เพื่อจัดการพฤติกรรมการพนันของตัวเองได้ดียิ่งขึ้น โดยทั่วไปเครื่องมือเหล่านี้รวมถึงการตั้งวงเงินฝาก (รายวัน รายสัปดาห์ หรือรายเดือน) การจำกัดจำนวนเงินเดิมพัน การตั้งเวลาการเล่น การจำกัดขนาดเดิมพันต่อครั้ง และการตั้งขีดจำกัดการขาดทุน การใช้เครื่องมือเหล่านี้จะช่วยให้คุณมีความรับผิดชอบมากขึ้น และยังช่วยให้ยึดมั่นในขอบเขตที่ตั้งไว้ แม้ในช่วงที่อารมณ์กำลังอินกับเกมอยู่ก็ตาม
เครื่องมือจำกัดการพนัน
-
จำกัดเวลาเล่น: กำหนดเวลาสูงสุดที่คุณสามารถใช้เล่นได้รายวัน รายสัปดาห์ หรือรายเดือน เมื่อถึงขีดจำกัด ระบบอาจจะปิดเซสชันโดยอัตโนมัติ หรือมีข้อความเตือนขึ้นมา
-
จำกัดเงินฝาก: กำหนดวงเงินสูงสุดที่คุณสามารถเติมเข้าบัญชีได้ในช่วงเวลาที่กำหนด (เช่น รายวัน รายสัปดาห์ รายเดือน)
-
จำกัดเงินเดิมพัน: จำกัดวงเงินสูงสุดที่คุณสามารถวางเดิมพันในแต่ละเกมหรือในแต่ละเซสชัน
-
การปิดกั้นตัวเองจากการเล่น: ปิดกั้นการเข้าถึงบัญชีของคุณเป็นระยะเวลานาน (เช่น ตั้งแต่ 6 เดือน ไปจนถึง 1 ปี หรือไม่มีกำหนด) ในระหว่างนั้นคุณจะไม่สามารถเล่นหรือฝากเงินได้
-
จำกัดยอดขาดทุน: ตั้งวงเงินขาดทุนสูงสุดที่คุณสามารถรับได้ในช่วงเวลาหนึ่ง หากถึงขีดจำกัดแล้ว ระบบอาจปิดกั้นไม่ให้คุณเล่นต่อได้
อย่าลืมว่าขีดจำกัดต่าง ๆ ที่คุณตั้งไว้จะไม่เชื่อมโยงหรือนำไปใช้ร่วมกับผู้ให้บริการด้านการพนันรายอื่น ดังนั้น หากคุณใช้แพลตฟอร์มการพนันหลายแห่ง ก็ควรจดบันทึกยอดเงินฝากทั้งหมดของคุณแยกไว้ต่างหาก หรือเลือกตั้งขีดจำกัดอย่างระมัดระวังสำหรับแต่ละเว็บไซต์เพื่อความปลอดภัย
การจัดทำงบประมาณสำหรับกิจกรรมบันเทิงต่าง ๆ รวมถึงค่าใช้จ่ายในการพนัน ก็เป็นอีกวิธีที่ได้ผลดีมาก หลังจากจัดสรรเงินส่วนค่าใช้จ่ายประจำทั้งหมดแล้ว ให้กำหนดว่าคุณสบายใจที่จะแบ่งเงินมาเล่นพนันเท่าไร ทั้งนี้ให้ลองพิจารณาว่าคุณอยากจะใช้เวลาว่างไปกับการพนันมากแค่ไหน โดยอย่าลืมเผื่อเวลาไว้ทำกิจกรรมสนุก ๆ อย่างอื่นด้วย
หยุดพักเป็นระยะ ๆ เพื่อทบทวนว่าคุณเข้าหาการพนันอย่างไร ลองถามตัวเองดูว่าอะไรเป็นแรงจูงใจให้เล่นพนัน ระหว่างและหลังเล่นพนันรู้สึกอย่างไร เผลอลืมเวลาและเงินทองระหว่างเล่นไปบ้างไหม สามารถเล่ารายละเอียดเกี่ยวกับนิสัยการพนันของตัวเองให้กับคนที่ใกล้ชิดฟังได้อย่างสบายใจไหม การประเมินตัวเองอย่างตรงไปตรงมาแบบนี้จะช่วยให้คุณรู้เท่าทันและเห็นสัญญาณเตือนของปัญหาที่อาจเกิดขึ้นล่วงหน้า ก่อนที่จะกลายเป็นเรื่องใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตได้
4. สังเกตสัญญาณเตือน
การสังเกตสัญญาณเตือนของปัญหาด้านการพนันตั้งแต่เนิ่น ๆ เป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยป้องกันไม่ให้พัฒนาไปสู่ภาวะเสพติดการพนัน อาการที่น่ากังวลจะเริ่มขึ้นเมื่อคุณค่อย ๆ ควบคุมพฤติกรรมในการพนันของตัวเองได้น้อยลงโดยไม่รู้ตัว ลองตรวจสอบสัญญาณเตือนที่สำคัญดังต่อไปนี้:
สัญญาณเตือนของการพนันที่เป็นปัญหา
- ใช้เวลาและเงินกับการพนันมากขึ้นเรื่อย ๆ จนเกินกว่าขีดจำกัดที่ตั้งใจ โดยบ่อยครั้งจะเป็นการเพิ่มขึ้นแบบค่อยเป็นค่อยไปจนไม่ทันสังเกต จนกระทั่งเกิดความผลกระทบที่ร้ายแรงอย่างชัดเจน
-
ปิดบังกิจกรรมการพนัน หรือโกหกคนใกล้ชิดเกี่ยวกับความถี่และผลกระทบทางการเงิน พฤติกรรมนี้ส่งสัญญาณว่าจิตใต้สำนึกของคุณเองก็เริ่มรู้แล้วว่ามีอะไรไม่ชอบมาพากล
-
"ตามทุนคืน" โดยการเพิ่มวงเงินเดิมพันหรือเล่นบ่อยขึ้นหลังจากที่เสียเงิน ทำให้เกิดวงจรอันตรายที่การตัดสินใจอย่างมีเหตุผลแย่ลงเรื่อย
-
ทำผิดสัญญาซ้ำแล้วซ้ำเล่าที่ให้ไว้กับตัวเองว่าจะจำกัดการพนัน ทั้งที่มีเจตนาแน่วแน่ว่าจะควบคุมพฤติกรรมของตัวเอง ซึ่งเป็นสัญญาณสำคัญว่าความสามารถในการควบคุมตัวเองลดลงแล้ว
-
มีอาการลงแดง เช่น รู้สึกกระวนกระวาย เครียด หงุดหงิด หรืออยู่ไม่สุข เมื่อพยายามลดหรือหยุดเล่นพนัน ซึ่งมีอาการแบบเดียวกับการใช้สารเสพติดอย่างอื่น
-
ให้ความสำคัญกับการพนันมากกว่าภาระหน้าที่การงาน ความสัมพันธ์ส่วนตัว และการดูแลตัวเอง เสมือนการจัดลำดับความสำคัญในชีวิตใหม่โดยให้การพนันมาเป็นอันดับแรก ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ส่งผลเสียต่อหลายด้านของชีวิตในเวลาเดียวกัน
-
ใช้การพนันเป็นทางหนีจากความเครียด ภาวะซึมเศร้า หรือปัญหาทางอารมณ์อื่น ๆ ซึ่งเป็นสร้างรูปแบบการรับมือที่ไม่ถูกต้อง และยิ่งทำให้ปัญหาหลักถูกละเลย
-
ขัดสนทางการเงินจนต้องกู้ยืมเงิน ขายทรัพย์สิน หรือมีพฤติกรรมที่ไม่เคยทำมาก่อนเพื่อเอาเงินมาเล่นพนัน
5. ผลกระทบจากการติดการพนัน
เมื่อการพนันไม่ใช่แค่เรื่องสนุกอีกต่อไป ผลที่ตามมาอาจจะรุนแรงมากและลุกลามไปหลายด้าน โดยเฉพาะปัญหาทางการเงินที่มักจะเป็นผลกระทบแรก ๆ ที่เห็นได้ชัดที่สุดของผู้ที่ติดการพนัน ไม่ว่าจะเป็นหนี้สินพอกพูน เงินเก็บหมด และไม่สามารถรับผิดชอบค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ได้ตามปกติ สิ่งเหล่านี้อาจกลายเป็นความไม่มั่นคงทางการเงินในระยะยาว
ปัญหาการพนันมักจะมาพร้อมกับความตึงเครียดอย่างรุนแรงในความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ปัญหาความไว้ใจที่สั่นคลอนเมื่อมีการปิดบังเรื่องการพนัน หรือเมื่อเอาเงินส่วนรวมไปเสี่ยงโดยไม่ได้รับความยินยอม คนในครอบครัวและเพื่อนสนิทอาจจะรู้สึกสับสน โกรธ และเหมือนถูกหักหลังเมื่อปัญหาการพนันถูกเปิดเผยออกมา
ปัญหาด้านสุขภาพจิตก็อาจจะตามมาจากการมีปัญหากับการพนันได้เช่นกัน ทำให้เกิดวงจรที่ซับซ้อน ซึ่งแต่ละปัญหาต่างก็ส่งเสริมกันและกัน ความสัมพันธ์ระหว่างปัญหาการพนันและสุขภาพจิตมักจะแสดงออกมาหลายรูปแบบ เช่น ความเครียดที่เพิ่มขึ้น ความวิตกกังวล ภาวะซึมเศร้า และความรู้สึกผิดหรือละอายใจ
ปัญหาการพนันยังส่งผลกระทบต่อชีวิตการทำงานได้ ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานลดต่ำลง มาสาย ขาดงาน และในกรณีที่ร้ายแรงที่สุดก็อาจถึงขั้นตกงานได้ การไม่มีสมาธิและหมกมุ่นอยู่กับการพนันอาจจะบั่นทอนประสิทธิภาพในการทำงานอย่างรุนแรง
สำหรับบางราย ปัญหาการพนันอาจจะลุกลามไปถึงปัญหาทางกฎหมาย โดยเฉพาะหากกลุ่มคนเหล่านั้นหันไปใช้วิธีที่น่าสงสัยหรือไม่ถูกต้องตามกฎหมายเพื่อหาเงินมาเล่นพนันหรือชำระหนี้ ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดวงจรปัญหาทางการเงิน กฎหมาย และอารมณ์ที่ซับซ้อนขึ้นเรื่อย ๆ จนยากที่จะแก้ไข
6. ลงมือแก้ไข: กลยุทธ์ช่วยเหลือตัวเอง
หากคุณเริ่มสังเกตเห็นสัญญาณเตือนจากพฤติกรรมการพนันของตัวเอง นั่นคือเวลาที่จะเริ่มลงมือแก้ไขและเปลี่ยนแปลง เพื่อดึงตัวเองให้กลับมาควบคุมสถานการณ์ได้อีกครั้ง:
กลยุทธ์ช่วยเหลือตนเอง
-
เว้นระยะห่าง: หากเป็นไปได้ ลองพักจากการพนันไปก่อน แม้แต่ "ช่วงสงบสติอารมณ์" ระยะสั้น ก็ช่วยให้จิตใจปลอดโปร่งขึ้นและประเมินความสัมพันธ์ของคุณกับการพนันได้ชัดเจนมากขึ้น
-
หากิจกรรมอื่นมาเติมเต็ม: หากิจกรรมอื่นที่ให้ความรู้สึกสนุกหรือกระตุ้นสมองในแบบเดียวกัน โดยที่ไม่มีความเสี่ยงทางการเงิน เช่น ออกกำลังกาย ทำงานอดิเรกที่สร้างสรรค์ ไปสังสรรค์กับสังคม หรือเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ
-
เปิดอกคุย: เล่าความกังวลของคุณให้คนที่คุณไว้ใจฟัง การพูดคุยอย่างเปิดเผยเกี่ยวกับปัญหาการพนันจะช่วยลดภาระทางจิตใจจากการปกปิด สร้างความรับผิดชอบในการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น และบ่อยครั้งก็เปิดโอกาสให้ได้รับการสนับสนุนที่คุณอาจไม่คาดคิด
-
ใช้เครื่องมือที่มีให้เกิดประโยชน์: ใช้เครื่องมือการพนันอย่างมีความรับผิดชอบจากผู้ให้บริการที่มีใบอนุญาต เช่น โปรแกรมปิดกั้นตัวเองจากการเล่น การจำกัดเงินฝาก และการจำกัดเวลาเล่น สิ่งเหล่านี้เป็นตัวช่วยเตือนสติระหว่างเล่นได้ดีมาก
-
จดบันทึกทุกอย่าง: ลองบันทึกเกี่ยวกับการพนันของคุณ เช่น ใช้เวลาเล่นนานแค่ไหน ลงทุนไปเท่าไร ได้กำไรหรือขาดทุนมากกว่ากัน ก่อนและหลังเล่นรู้สึกอย่างไร แล้วสังเกตพฤติกรรมหรือรูปแบบที่เกิดขึ้นเป็นประจำ การจดบันทึกง่าย ๆ นี้จะเผยให้เห็นข้อมูลเชิงลึกบางอย่างที่ไม่เคยรู้ ซึ่งจะกลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการวางแผนรับมือให้เปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้นได้
7. ความช่วยเหลือและแหล่งข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญ
หากคุณรู้สึกว่าเริ่มควบคุมการพนันไม่อยู่ แม้จะพยายามช่วยเหลือตัวเองแล้วก็ตาม ยังมีตัวเลือกในการขอความช่วยเหลืออีกหลายทางที่สามารถเข้าถึงได้ ดังนี้
7.1 สายด่วนช่วยเหลือแห่งชาติ
โทร "สายด่วนเลิกการพนัน 1323" หรือไปที่ dmh1323@dmh.mail.go.th บริการให้คำปรึกษาปัญหาพนันเพื่อประชาชนคนไทยตลอด 24 ชั่วโมงฟรี ไม่เสียค่าใช้จ่าย ไม่มีวันหยุดจากกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งปัจจุบันได้พัฒนาให้มีผู้เชี่ยวชาญคอยดูแลกว่า 30 คู่สาย จึงพร้อมให้บริการคุณได้รวดเร็วทันใจ
7.2 สมาคมช่วยเหลือ Gamblers Anonymous
Gamblers Anonymous เป็นสมาคมที่ให้การสนับสนุนและเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีปัญหาจากการพนันได้พบปะ พูดคุย แลกเปลี่ยนประสบการณ์ และให้กำลังใจซึ่งกันและกันในการฝ่าฟันเอาชนะการติดการพนัน สามารถพบปะกันได้ทั้งแบบเจอตัวและออนไลน์ หากต้องการค้นหาการนัดหมายใกล้บ้านคุณ สามารถตรวจสอบได้ที่เว็บไซต์ของ Gamblers Anonymous
หากคุณกำลังมองหาสมาคมหรือกลุ่มช่วยเหลือในประเทศไทย สามารถติดต่อไปได้ที่ มูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน โทรติดต่อ 02-591-3171 หรืออีเมลสอบถามได้ที่ stopgamblingnetwork@gmail.com นอกจากนี้ หากต้องการค้นหาองค์กรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง สามารถขอข้อมูลเพิ่มเติมได้ผ่านกรมสุขภาพจิต (สายด่วนสุขภาพจิต 1323) หรือผ่านศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ (สสส.) ได้ที่หน้าเว็บไซต์หลัก
7.3 การให้คำปรึกษาจากมืออาชีพ
คุณสามารถขอคำปรึกษาจากนักบำบัดหรือนักจิตวิทยาที่เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านพฤติกรรมการเสพติดได้ ปัจจุบันมีโรงพยาบาลและศูนย์สุขภาพจิตหลายแห่งที่เปิดให้บริการปรึกษาปัญหาการพนันในประเทศไทย เช่น
- โรงพยาบาลจิตเวชในเครือกรมสุขภาพจิตมากกว่า 19 แห่งใน 13 จังหวัด ซึ่งพร้อมให้บริการปรึกษาทางสายด่วนสุขภาพจิต 1323 ตลอด 24 ชั่วโมง และปรึกษาทางระบบออนไลน์ผ่านเฟซบุ๊กในช่วง 14.30-22.30 น. ด้วยเช่นกัน
- คลินิกสุขภาพจิตในโรงพยาบาลรัฐและเอกชนแห่งอื่นทั่วประเทศ
7.4 การให้คำปรึกษาด้านการเงิน
เนื่องจากปัญหาการพนันมักนำไปสู่ภาวะความยากลำบากทางการเงินอย่างหนัก การขอคำปรึกษาด้านการเงินจากผู้เชี่ยวชาญจะช่วยให้คุณสามารถวางแผนจัดการหนี้สิน พร้อมสร้างความมั่นคงทางการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ
7.5 โปรแกรมปิดกั้นตัวเองจากการเล่น
ผู้ให้บริการด้านการพนันหรือเว็บไซต์พนันที่ได้รับใบอนุญาตส่วนใหญ่มักจะมีโปรแกรมปิดกั้นตัวเองจากการเล่น ซึ่งเป็นระบบที่ให้ผู้เล่นป้องกันตัวเองจากการเข้าถึงแพลตฟอร์มเดิมพันในช่วงเวลาที่กำหนด ไม่ว่าจะเป็นแบบชั่วคราวหรือแบบถาวร ปัจจุบันประเทศในเขตอำนาจศาลหลายแห่งเองก็มีโปรแกรมปิดกั้นตัวเองแบบรวมศูนย์ที่ครอบคลุมเว็บไซต์หรือสถานที่เล่นการพนันหลายแห่งพร้อมกัน
7.6 ซอฟต์แวร์ปิดกั้นเว็บไซต์การพนัน
เครื่องมือทางเทคโนโลยี เช่น GamBlock หรือ BetBlocker สามารถช่วยป้องกันไม่ให้เข้าถึงเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชันเกี่ยวกับการพนันบนอุปกรณ์ของคุณได้ทุกรูปแบบ ซึ่งเหมาะสำหรับคนที่ต้องการตัวช่วยเพิ่มเติมในการลดความเสี่ยงจากการเล่นพนันแบบไม่ยั้งคิด
8. สรุปทิ้งท้าย
การพนันอย่างมีความรับผิดชอบเริ่มต้นที่การตระหนักรู้ นั่นคือความสามารถในการกำหนดขอบเขตที่เหมาะสมและเข้าใจอย่างชัดเจนว่าการพนันคืออะไร และผลลัพธ์ที่ตามมาเป็นอย่างไร การปฏิบัติตามหลักการและแนวทางที่อยู่ในคู่มือนี้จะช่วยเพิ่มโอกาสให้การพนันยังคงเป็นแค่ความบันเทิงรูปแบบหนึ่ง ไม่ใช่บ่อเกิดของปัญหา
เมื่อใดที่คุณรู้สึกว่าสถานการณ์เริ่มควบคุมไม่ได้ อย่ากลัวที่จะขอความช่วยเหลือ เพราะมีช่องทางสนับสนุนมากมายที่พร้อมให้คุณเสมอ จำไว้ว่าการขอความช่วยเหลือไม่ใช่สัญญาณของความอ่อนแอ แต่เป็นสัญญาณของความเข้มแข็ง การตระหนักรู้ในตัวเอง และการดูแลตัวเองอย่างแท้จริง
การพนันอย่างมีความรับผิดชอบ
การพนันควรเป็นเพียงกิจกรรมเพื่อความบันเทิงเท่านั้น ไม่ใช่ทางออกของปัญหาทางการเงินหรือวิธีรับมือกับความเครียด คู่มือนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจการเล่นพนันอย่างมีความรับผิดชอบ รู้ทันสัญญาณเตือน และรู้ว่าจะหาความช่วยเหลือได้จากที่ไหนถ้าการพนันเริ่มกลายเป็นปัญหา
เนื้อหา
1. รู้จักกับการพนันอย่างมีความรับผิดชอบ
การพนันอย่างมีความรับผิดชอบหมายความว่าคุณสามารถควบคุมตัวเองได้และมีสติรู้ตัวตลอดเวลาที่วางเดิมพันหรือเล่นเกมเสี่ยงโชค ซึ่งก็คือการมองว่าการพนันว่าเป็นแค่ความบันเทิงรูปแบบหนึ่งโดยอยู่ภายใต้งบประมาณและเวลาที่คุณตั้งเป้าไว้ ไม่ใช่แหล่งรายได้หรือวิธีแก้ปัญหาทางการเงิน
พื้นฐานของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบคือการเข้าใจว่ากิจกรรมการพนันทุกประเภทมีความเสี่ยงที่จะเสียเงินหรือทรัพย์สินอื่น ๆ อยู่เสมอ เกมเสี่ยงโชคต่าง ๆ ได้รับการออกแบบมาตามหลักการ "เจ้ามือได้เปรียบ" ซึ่งหมายความว่าในระยะยาว เจ้ามือหรือผู้ให้บริการจะได้กำไรเสมอ ส่วนผู้เล่นมีโอกาสที่จะขาดทุนมากกว่า การตระหนักถึงความเป็นจริงข้อนี้จึงสำคัญมาก หากคุณอยากจะรักษาสัมพันธ์ที่ดีและไม่เดือดร้อนจากกิจกรรมการพนัน
การพนันอย่างมีความรับผิดชอบเริ่มต้นจากการกำหนดขอบเขตให้ชัดเจนก่อนเริ่มเล่น นั่นหมายถึงการตัดสินใจล่วงหน้าว่าคุณจะใช้เงินเท่าไร ซึ่งจะต้องเป็นเงินที่สามารถเสียได้โดยไม่กระทบต่อค่าใช้จ่ายที่จำเป็นหรือเงินเก็บ และคุณจะใช้เวลาในการพนันนานแค่ไหน การกำหนดขอบเขตเหล่านี้ช่วยให้คุณมั่นใจว่าการพนันยังคงเป็นกิจกรรมที่สนุก และไม่รบกวนการทำงาน ความสัมพันธ์ หรือเรื่องสำคัญอื่น ๆ ในชีวิต
2. หลักสำคัญของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบ
วิธีที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการเล่นพนันอย่างปลอดภัยคือการกำหนดขอบเขตให้ชัดเจนและตระหนักรู้ในตนเองว่ากำลังทำอะไรอยู่เสมอ การรู้ว่าขอบเขตหรือขีดจำกัดของคุณคืออะไรนั้นต้องทำการประเมินสถานการณ์ทางการเงินของคุณเองอย่างตรงไปตรงมา รวมถึงสภาวะทางอารมณ์และจิตใจด้วย
จำไว้ว่าคุณควรเล่นพนันด้วยเงินที่สามารถเสียได้จริง ๆ โดยที่ไม่กระทบต่อค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวันอย่างค่าบ้าน ค่าน้ำค่าไฟ หรือค่าใช้จ่ายที่จำเป็นอื่น ๆ ตัวอย่างเช่น สมมติว่าคุณถูกรางวัลลอตเตอรี่จากสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล 40 ดอลลาร์ แล้วตัดสินใจเอาเงินส่วนนั้นไปเล่นคาสิโน กรณีนี้ถือว่ายอมรับได้ แต่หากเอาค่าเช่าบ้านรายเดือนหรือค่างวดรถไปเสี่ยง กรณีนี้ชัดเจนว่าเกินขอบเขตของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบไปแล้ว
ควรกำหนดขอบเขตก่อนเริ่มเล่นพร้อมยึดมั่นที่จะทำตามนั้นอย่างเคร่งครัดเสมอ หากคุณเริ่มสังเกตว่าตัวเองกำลังเกินขอบเขตที่วางแผนไว้ ให้ถือว่านั่นเป็นสัญญาณเตือนที่ร้ายแรง อย่ามองข้าม เพราะอาจหมายความว่าการพนันของคุณกำลังจะเปลี่ยนจากความบันเทิงไปสู่พฤติกรรมที่มีปัญหาหรือการติดพนัน
อีกข้อที่สำคัญคือ หลีกเลี่ยงการพนันเวลาที่มีอารมณ์รุนแรง ไม่ว่าจะดีใจหรือเสียใจก็ตาม เพราะสภาวะทางอารมณ์ที่รุนแรงนี้อาจทำให้สูญเสียความรอบคอบไป และนำไปสู่การตัดสินใจหุนหันพลันแล่นที่อาจมีผลเสียตามมา จำไว้ว่าไม่ควรใช้การพนันเป็นวิธีหนีความเครียด ปัญหา หรือความรู้สึกเชิงลบใด ๆ
นอกจากนี้ การเข้าใจกฎกติกาของเกมที่คุณเล่นและรู้ว่าอัตราต่อรองเป็นอย่างไร ก็เป็นส่วนสำคัญหนึ่งของการพนันอย่างมีความรับผิดชอบ เพราะยิ่งมีความรู้และข้อมูลมากเท่าไร ก็จะช่วยสร้างความคาดหวังที่สมเหตุสมผล และเลี่ยงการตัดสินใจที่อิงจากเรื่องเล่าหรือความเชื่อผิด ๆ ซึ่งอาจนำไปสู่ความผิดหวังและผลลัพธ์ที่ไม่ต้องการได้
3. กลยุทธ์ลดความเสี่ยง
แม้ว่าคุณจะรู้สึกว่าสามารถควบคุมพฤติกรรมการพนันของตัวเองได้ดี การป้องกันเชิงรุกเพื่อลดความเสี่ยงไว้ล่วงหน้าก็ยังเป็นเรื่องสำคัญ เปรียบเหมือนการติดสัญญาณกันขโมยที่บ้าน ไม่ใช่เพราะคิดว่าจะโดนขโมยขึ้นบ้าน แต่มีไว้เพื่อป้องกันเผื่อมีอะไรไม่คาดคิดเกิดขึ้น
ผู้ให้บริการด้านการพนันที่อยู่ภายใต้การควบคุมหลายรายมักจะมีเครื่องมือช่วยตั้งขีดจำกัดต่าง ๆ ให้ใช้งาน เพื่อจัดการพฤติกรรมการพนันของตัวเองได้ดียิ่งขึ้น โดยทั่วไปเครื่องมือเหล่านี้รวมถึงการตั้งวงเงินฝาก (รายวัน รายสัปดาห์ หรือรายเดือน) การจำกัดจำนวนเงินเดิมพัน การตั้งเวลาการเล่น การจำกัดขนาดเดิมพันต่อครั้ง และการตั้งขีดจำกัดการขาดทุน การใช้เครื่องมือเหล่านี้จะช่วยให้คุณมีความรับผิดชอบมากขึ้น และยังช่วยให้ยึดมั่นในขอบเขตที่ตั้งไว้ แม้ในช่วงที่อารมณ์กำลังอินกับเกมอยู่ก็ตาม
เครื่องมือจำกัดการพนัน
อย่าลืมว่าขีดจำกัดต่าง ๆ ที่คุณตั้งไว้จะไม่เชื่อมโยงหรือนำไปใช้ร่วมกับผู้ให้บริการด้านการพนันรายอื่น ดังนั้น หากคุณใช้แพลตฟอร์มการพนันหลายแห่ง ก็ควรจดบันทึกยอดเงินฝากทั้งหมดของคุณแยกไว้ต่างหาก หรือเลือกตั้งขีดจำกัดอย่างระมัดระวังสำหรับแต่ละเว็บไซต์เพื่อความปลอดภัย
การจัดทำงบประมาณสำหรับกิจกรรมบันเทิงต่าง ๆ รวมถึงค่าใช้จ่ายในการพนัน ก็เป็นอีกวิธีที่ได้ผลดีมาก หลังจากจัดสรรเงินส่วนค่าใช้จ่ายประจำทั้งหมดแล้ว ให้กำหนดว่าคุณสบายใจที่จะแบ่งเงินมาเล่นพนันเท่าไร ทั้งนี้ให้ลองพิจารณาว่าคุณอยากจะใช้เวลาว่างไปกับการพนันมากแค่ไหน โดยอย่าลืมเผื่อเวลาไว้ทำกิจกรรมสนุก ๆ อย่างอื่นด้วย
หยุดพักเป็นระยะ ๆ เพื่อทบทวนว่าคุณเข้าหาการพนันอย่างไร ลองถามตัวเองดูว่าอะไรเป็นแรงจูงใจให้เล่นพนัน ระหว่างและหลังเล่นพนันรู้สึกอย่างไร เผลอลืมเวลาและเงินทองระหว่างเล่นไปบ้างไหม สามารถเล่ารายละเอียดเกี่ยวกับนิสัยการพนันของตัวเองให้กับคนที่ใกล้ชิดฟังได้อย่างสบายใจไหม การประเมินตัวเองอย่างตรงไปตรงมาแบบนี้จะช่วยให้คุณรู้เท่าทันและเห็นสัญญาณเตือนของปัญหาที่อาจเกิดขึ้นล่วงหน้า ก่อนที่จะกลายเป็นเรื่องใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตได้
4. สังเกตสัญญาณเตือน
การสังเกตสัญญาณเตือนของปัญหาด้านการพนันตั้งแต่เนิ่น ๆ เป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยป้องกันไม่ให้พัฒนาไปสู่ภาวะเสพติดการพนัน อาการที่น่ากังวลจะเริ่มขึ้นเมื่อคุณค่อย ๆ ควบคุมพฤติกรรมในการพนันของตัวเองได้น้อยลงโดยไม่รู้ตัว ลองตรวจสอบสัญญาณเตือนที่สำคัญดังต่อไปนี้:
สัญญาณเตือนของการพนันที่เป็นปัญหา
5. ผลกระทบจากการติดการพนัน
เมื่อการพนันไม่ใช่แค่เรื่องสนุกอีกต่อไป ผลที่ตามมาอาจจะรุนแรงมากและลุกลามไปหลายด้าน โดยเฉพาะปัญหาทางการเงินที่มักจะเป็นผลกระทบแรก ๆ ที่เห็นได้ชัดที่สุดของผู้ที่ติดการพนัน ไม่ว่าจะเป็นหนี้สินพอกพูน เงินเก็บหมด และไม่สามารถรับผิดชอบค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ได้ตามปกติ สิ่งเหล่านี้อาจกลายเป็นความไม่มั่นคงทางการเงินในระยะยาว
ปัญหาการพนันมักจะมาพร้อมกับความตึงเครียดอย่างรุนแรงในความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ปัญหาความไว้ใจที่สั่นคลอนเมื่อมีการปิดบังเรื่องการพนัน หรือเมื่อเอาเงินส่วนรวมไปเสี่ยงโดยไม่ได้รับความยินยอม คนในครอบครัวและเพื่อนสนิทอาจจะรู้สึกสับสน โกรธ และเหมือนถูกหักหลังเมื่อปัญหาการพนันถูกเปิดเผยออกมา
ปัญหาด้านสุขภาพจิตก็อาจจะตามมาจากการมีปัญหากับการพนันได้เช่นกัน ทำให้เกิดวงจรที่ซับซ้อน ซึ่งแต่ละปัญหาต่างก็ส่งเสริมกันและกัน ความสัมพันธ์ระหว่างปัญหาการพนันและสุขภาพจิตมักจะแสดงออกมาหลายรูปแบบ เช่น ความเครียดที่เพิ่มขึ้น ความวิตกกังวล ภาวะซึมเศร้า และความรู้สึกผิดหรือละอายใจ
ปัญหาการพนันยังส่งผลกระทบต่อชีวิตการทำงานได้ ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานลดต่ำลง มาสาย ขาดงาน และในกรณีที่ร้ายแรงที่สุดก็อาจถึงขั้นตกงานได้ การไม่มีสมาธิและหมกมุ่นอยู่กับการพนันอาจจะบั่นทอนประสิทธิภาพในการทำงานอย่างรุนแรง
สำหรับบางราย ปัญหาการพนันอาจจะลุกลามไปถึงปัญหาทางกฎหมาย โดยเฉพาะหากกลุ่มคนเหล่านั้นหันไปใช้วิธีที่น่าสงสัยหรือไม่ถูกต้องตามกฎหมายเพื่อหาเงินมาเล่นพนันหรือชำระหนี้ ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดวงจรปัญหาทางการเงิน กฎหมาย และอารมณ์ที่ซับซ้อนขึ้นเรื่อย ๆ จนยากที่จะแก้ไข
6. ลงมือแก้ไข: กลยุทธ์ช่วยเหลือตัวเอง
หากคุณเริ่มสังเกตเห็นสัญญาณเตือนจากพฤติกรรมการพนันของตัวเอง นั่นคือเวลาที่จะเริ่มลงมือแก้ไขและเปลี่ยนแปลง เพื่อดึงตัวเองให้กลับมาควบคุมสถานการณ์ได้อีกครั้ง:
กลยุทธ์ช่วยเหลือตนเอง
7. ความช่วยเหลือและแหล่งข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญ
หากคุณรู้สึกว่าเริ่มควบคุมการพนันไม่อยู่ แม้จะพยายามช่วยเหลือตัวเองแล้วก็ตาม ยังมีตัวเลือกในการขอความช่วยเหลืออีกหลายทางที่สามารถเข้าถึงได้ ดังนี้
7.1 สายด่วนช่วยเหลือแห่งชาติ
โทร "สายด่วนเลิกการพนัน 1323" หรือไปที่ dmh1323@dmh.mail.go.th บริการให้คำปรึกษาปัญหาพนันเพื่อประชาชนคนไทยตลอด 24 ชั่วโมงฟรี ไม่เสียค่าใช้จ่าย ไม่มีวันหยุดจากกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งปัจจุบันได้พัฒนาให้มีผู้เชี่ยวชาญคอยดูแลกว่า 30 คู่สาย จึงพร้อมให้บริการคุณได้รวดเร็วทันใจ
7.2 สมาคมช่วยเหลือ Gamblers Anonymous
Gamblers Anonymous เป็นสมาคมที่ให้การสนับสนุนและเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีปัญหาจากการพนันได้พบปะ พูดคุย แลกเปลี่ยนประสบการณ์ และให้กำลังใจซึ่งกันและกันในการฝ่าฟันเอาชนะการติดการพนัน สามารถพบปะกันได้ทั้งแบบเจอตัวและออนไลน์ หากต้องการค้นหาการนัดหมายใกล้บ้านคุณ สามารถตรวจสอบได้ที่เว็บไซต์ของ Gamblers Anonymous
หากคุณกำลังมองหาสมาคมหรือกลุ่มช่วยเหลือในประเทศไทย สามารถติดต่อไปได้ที่ มูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน โทรติดต่อ 02-591-3171 หรืออีเมลสอบถามได้ที่ stopgamblingnetwork@gmail.com นอกจากนี้ หากต้องการค้นหาองค์กรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง สามารถขอข้อมูลเพิ่มเติมได้ผ่านกรมสุขภาพจิต (สายด่วนสุขภาพจิต 1323) หรือผ่านศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ (สสส.) ได้ที่หน้าเว็บไซต์หลัก
7.3 การให้คำปรึกษาจากมืออาชีพ
คุณสามารถขอคำปรึกษาจากนักบำบัดหรือนักจิตวิทยาที่เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านพฤติกรรมการเสพติดได้ ปัจจุบันมีโรงพยาบาลและศูนย์สุขภาพจิตหลายแห่งที่เปิดให้บริการปรึกษาปัญหาการพนันในประเทศไทย เช่น
7.4 การให้คำปรึกษาด้านการเงิน
เนื่องจากปัญหาการพนันมักนำไปสู่ภาวะความยากลำบากทางการเงินอย่างหนัก การขอคำปรึกษาด้านการเงินจากผู้เชี่ยวชาญจะช่วยให้คุณสามารถวางแผนจัดการหนี้สิน พร้อมสร้างความมั่นคงทางการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ
7.5 โปรแกรมปิดกั้นตัวเองจากการเล่น
ผู้ให้บริการด้านการพนันหรือเว็บไซต์พนันที่ได้รับใบอนุญาตส่วนใหญ่มักจะมีโปรแกรมปิดกั้นตัวเองจากการเล่น ซึ่งเป็นระบบที่ให้ผู้เล่นป้องกันตัวเองจากการเข้าถึงแพลตฟอร์มเดิมพันในช่วงเวลาที่กำหนด ไม่ว่าจะเป็นแบบชั่วคราวหรือแบบถาวร ปัจจุบันประเทศในเขตอำนาจศาลหลายแห่งเองก็มีโปรแกรมปิดกั้นตัวเองแบบรวมศูนย์ที่ครอบคลุมเว็บไซต์หรือสถานที่เล่นการพนันหลายแห่งพร้อมกัน
7.6 ซอฟต์แวร์ปิดกั้นเว็บไซต์การพนัน
เครื่องมือทางเทคโนโลยี เช่น GamBlock หรือ BetBlocker สามารถช่วยป้องกันไม่ให้เข้าถึงเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชันเกี่ยวกับการพนันบนอุปกรณ์ของคุณได้ทุกรูปแบบ ซึ่งเหมาะสำหรับคนที่ต้องการตัวช่วยเพิ่มเติมในการลดความเสี่ยงจากการเล่นพนันแบบไม่ยั้งคิด
8. สรุปทิ้งท้าย
การพนันอย่างมีความรับผิดชอบเริ่มต้นที่การตระหนักรู้ นั่นคือความสามารถในการกำหนดขอบเขตที่เหมาะสมและเข้าใจอย่างชัดเจนว่าการพนันคืออะไร และผลลัพธ์ที่ตามมาเป็นอย่างไร การปฏิบัติตามหลักการและแนวทางที่อยู่ในคู่มือนี้จะช่วยเพิ่มโอกาสให้การพนันยังคงเป็นแค่ความบันเทิงรูปแบบหนึ่ง ไม่ใช่บ่อเกิดของปัญหา
เมื่อใดที่คุณรู้สึกว่าสถานการณ์เริ่มควบคุมไม่ได้ อย่ากลัวที่จะขอความช่วยเหลือ เพราะมีช่องทางสนับสนุนมากมายที่พร้อมให้คุณเสมอ จำไว้ว่าการขอความช่วยเหลือไม่ใช่สัญญาณของความอ่อนแอ แต่เป็นสัญญาณของความเข้มแข็ง การตระหนักรู้ในตัวเอง และการดูแลตัวเองอย่างแท้จริง